Heb je ooit gehoord van te veel ijzer in je bloed, ook wel ijzerstapeling genoemd? Hoewel ijzer essentieel is voor het lichaam, is te veel ijzer ook niet goed. Het wordt opgeslagen in organen zoals de lever en kan bij langdurige ophoping leiden tot gezondheidsproblemen waaronder ijzerstapeling en leverbeschadiging. Maar hoe ontstaat ijzerstapeling precies, en waar moet je op letten bij supplementen?
In deze blog lees je
- Wat is ijzerstapeling?
- Hoe ontstaat een teveel aan ijzer?
- Of een ijzersupplement veilig is?
- Hoeveel ijzer kun je veilig innemen?
- Belangrijke tips en een rekenvoorbeeld
Wat is ijzerstapeling
Bij ijzerstapeling, of hemochromatose, slaat je lichaam te veel ijzer op. Dit ontstaat doordat de balans tussen opname en opslag verstoord is. Het overtollige ijzer hoopt zich op in belangrijke organen zoals je lever, hart en alvleesklier. Dit kan na verloop van tijd leiden tot serieuze klachten, zoals leverziekten, diabetes en hartproblemen. Gelukkig is vroege ontdekking cruciaal om schade te voorkomen.
Hoe ontstaat te veel ijzer in je bloed?
Er zijn verschillende oorzaken voor een te hoog ijzergehalte
1. Erfelijke ijzerstapelingsziekte
Dit is primaire hemochromatose, waarbij je van beide ouders een gen erft dat voor deze aandoening zorgt. Je ouders kunnen drager zijn zonder zelf ziek te worden.
2. Andere ziektes of aandoeningen
Ziekten zoals lever- of nierproblemen kunnen ervoor zorgen dat je lichaam meer ijzer opneemt dan het kan verwerken. Ook bloedtransfusies en sommige vormen van bloedarmoede dragen hieraan bij.
3. Overmatige inname via voeding en supplementen
Een dieet met veel ijzerrijke producten, zoals rood vlees, orgaanvlees in combinatie met hoge ijzersupplementen, kan leiden tot ophoping. Dit risico neemt toe als je lichaam ijzer slecht kan afvoeren.
Is een ijzersupplement veilig?
Ja, een ijzersupplement is veilig, mits je de aanbevolen hoeveelheden volgt. Vooral risicogroepen, zoals zwangeren, vrouwen met hevige menstruatie, veganisten en sporters, kunnen baat hebben bij extra ijzer.
Belangrijk om te weten:
- Volg altijd de adviezen van een arts, vooral als je een ijzersupplement gebruikt vanwege een tekort.
- Neem niet meer dan de veilige bovengrens die is vastgesteld door de EFSA.
Hoe veel ijzer is veilig?
De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft een maximale veilige hoeveelheid ijzer vastgesteld die je dagelijks kunt innemen zonder risico op bijwerkingen (aanvaardbare bovengrens).
Voor kinderen <1 jaar geldt een bovengrens van ijzer uit supplementen:
- Van 4-11 maanden: 5 mg
Bij het kiezen van een supplement kies je dus voor een supplement met 5mg ijzer of minder. Bij onze ijzer kids druppels zou dat 14 druppels zijn
Vanaf kinderen van 1 jaar geldt een bovengrens voor de totale inname van ijzer via voeding en supplementen:
Van 1-3 jaar | 10 mg |
Van 4-6 jaar | 15 mg |
Van 7-10 jaar | 20 mg |
Van 11-14 jaar | 30 mg |
Van 15-17 jaar | 35 mg |
Volwassenen | 40 mg |
Zwangeren en bij borstvoeding | 40 mg |
Hierbij is het dus belangrijk om te berekenen wat er ongeveer via de voeding binnenkomt (zie rekenvoorbeeld hieronder).
Rekenvoorbeeld
Voor deze blog hebben we gegevens van de Nederlandse populatie van kinderen gebruikt als referentie voor de gemiddelde ijzerinname. Uit onderzoek tussen 2019 en 2021 blijkt dat Nederlandse kinderen van 1-3 jaar met een normaal voedingspatroon (inclusief dierlijke producten) gemiddeld dagelijks 6,1 mg ijzerbinnenkrijgen via voeding (jongens). Voor meisjes in dezelfde leeftijdsgroep was dit gemiddeld 5,7 mg per dag via voeding.
Om binnen veilige grens van 10 mg ijzer per dag te blijven, kunnen deze kinderen via een supplement nog dagelijks 3,9 mg (jongens) en 4,3 mg (meisjes) extra ijzer innemen zonder risico op bijwerkingen.
Conclusie
Te veel ijzer in je bloed kan ontstaan door erfelijke aandoeningen, andere ziektes, of een te hoge inname via voeding in combinatie met supplementen. Dit kan leiden tot gezondheidsproblemen, zoals schade aan organen en een verstoring van de ijzerbalans. Daarom is het belangrijk om hier bewust mee om te gaan.
Voor risicogroepen die extra kans hebben op een tekort, zoals zwangere vrouwen, vrouwen met hevige menstruaties, veganisten en sporters, en voor mensen met een ijzertekort is een ijzersupplement een goede ondersteuning.
Houd voor veilig gebruik je dagelijkse ijzerinname goed in de gaten, vooral als je ijzerrijke voeding eet én supplementen gebruikt. Zorg dat je hiermee onder de aanvaardbare bovengrens blijft.
